OCD oorzaken – waardoor ontwikkelt iemand een obsessieve-compulsieve stoornis?

Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS of ook wel OCD genoemd) is een psychische stoornis die langzaam ontwikkelt, waardoor het ook lastig lijkt om te achterhalen van welke OCD oorzaken er sprake is bij iemand. Soms worden bepaalde rituelen en bijgelovige handelingen langzaamaan steeds ingewikkelder en nemen ze meer tijd in beslag. Deze rituelen en handelingen worden steeds belangrijker voor iemand, zonder dat diegene zich hier bewust van is. Sterker nog, mensen voelen zich slechter als ze hun ritueel of bijgelovige handeling niet goed uit kunnen voeren. Het kan jaren duren voordat deze handelingen (dwanggedachten en dwanghandelingen) iemands leven op een negatieve manier gaan beïnvloeden (de handelingen nemen teveel tijd in beslag, verlies van vrienden of partner en soms zelfs hun baan). Het is dan ook belangrijk om te begrijpen waar OCD vandaag komt, zodat therapeuten OCD kunnen aanpakken bij de wortel en er zo voor kunnen zorgen dat het verdwijnt en zich niet verder ontwikkelt. Tegenwoordig kunnen de OCD oorzaken goed achterhaald worden en kan er gekeken worden naar de juiste behandeling. Op deze pagina worden de OCD oorzaken besproken en op de OCD behandelopties pagina wordt in gegaan op de verschillende behandelmethoden.
 

 
 
Ga naar:

 

Bij Barends Psychology Practice wordt obsessieve-compulsieve stoornis behandeld (ook online). Ga naar meld je hier aan om een eerste, gratis sessie in te plannen.(Afhankelijk van jouw zorgpolis kan het zijn dat de behandeling vergoed wordt).

 

OCD oorzaken – genen.

Als iemand een direct familielid (kind, broer of zus of ouder) met OCD heeft, dan loop diegene meer risico om zelf ook OCD te ontwikkelen. Dit risico neemt toe als dit familielid OCD ontwikkelde in de jeugd of adolescentie [1]. In een paper dat naar alle tweeling-studies van de afgelopen 70 jaar keek, komt naar voren dat (1) volwassen tweelingen met OCD kenmerken tussen de 25 en 47% kans hadden om deze OCD kenmerken te hebben geërfd [1]. En (2) onvolwassen tweelingen met OCD kenmerken hadden een veel hogere kans (tussen de 45-65%) om deze kenmerken te hebben geërfd dan mensen bij wie geen OCD in de familie zit [1].

Met andere woorden, OCD kan in de genen zitten en overgedragen worden van vader/moeder op zoon/dochter. Dit houdt niet in dat iemand zeker weten OCD ontwikkelt als diegene iemand heeft met OCD; het zegt alleen iets over de kans dat iemand het kan ontwikkelen. In combinatie met de hieronder genoemde andere OCD oorzaken kan deze kans zelfs groter worden.
 
 

OCD oorzaken – hersenen.

De ontwikkeling van de hersenen en hersenbeschadiging behoren ook tot de OCD oorzaken:
Onderzoek laat zien dat mensen met OCD verschillende en vaak buitensporige activiteit laten zien in de frontale hersenkwabben, vergeleken met mensen die geen OCD hebben [3].
De aanwezigheid van een perinataal insult (hersenbeschadiging vlak voor of na de geboorte) wordt in verband gebracht met het ontwikkelen van de OCD kenmerken die te maken hebben met symmetrie/ordenen of beschamende gedachten [5]. Bij slechte motorische vaardigheden, daarentegen, is er sprake van een significant verband met de OCD kenmerken wordt in verband gebracht met nalopen/controleren (van objecten) en voorkomen van schade door zichzelf aan zichzelf of anderen [5]. Er is een significant verband gevonden tussen lagere intelligentie en alle OCD kenmerken behalve die van ordenen/symmetrie [5]. NOOT: het hebben van een hersenbeschadiging leidt niet automatisch tot het ontwikkelen van OCD later in het leven; er wordt hier alleen gesproken van een kans dat OCD zich ontwikkelt.
 
(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)

 
Kortom: wetenschappelijk bewijs laat zien dat hersenbeschadiging behoort tot één van de OCD oorzaken. Het is dan ook van belang om aan te geven aan de therapeut of er sprake is geweest van hersenbeschadiging.
 
 

OCD oorzaken – traumatische ervaringen.

De kans om OCD te ontwikkelen neemt toe als iemand meer ongewenste belangrijke levensgebeurtenissen en minder gewenste belangrijke levensgebeurtenissen ervaart [2]. Ook ontwikkelt OCD zich vaker bij mensen die slachtoffer zijn geworden van iets traumatisch zoals een situatie waarbij ze vreesden voor hun leven of een ernstige verwonding. Zeker in geval van verkrachting [2], fysiek geweld en seksueel misbruik [5] neemt de kans op OCD toe. Er is een significant verband tussen seksueel misbruik en de kans op alle OCD kenmerken, behalve degene die te maken hebben met besmetting/hygiëne. Daarnaast is er een significant verband tussen fysiek geweld en beschamende gedachten. Het verliezen van ouders wordt in verband gebracht met de OCD kenmerken: beschamende gedachten, nalopen/controleren (van objecten) en voorkomen van schade door zichzelf aan zichzelf of anderen [5].

Kortom: traumatische ervaringen zorgen voor een vergrote kans op het ontwikkelen van OCD. Gelukkig kunnen traumatische ervaringen waarbij er wel of geen sprake is van PTSS goed behandeld worden met (online) eye movement desensitization and reprocessing (online EMDR). Door deze traumatische ervaringen te behandelen, neemt de ernst van de OCD klachten af of verdwijnt zelfs geheel.
 
(Advertentie. Scroll naar beneden voor meer informatie.)

 

OCD oorzaken – omgeving.

Eén van de OCD oorzaken die een grote rol speelt bij de ontwikkeling van OCD is de omgeving. Bij sociale isolatie, bijvoorbeeld, is er een significant verband gevonden met de OCD kenmerken die te maken hebben met besmetting/schoonmaken en controleren/nalopen en voorkomen van schade door zichzelf aan zichzelf of anderen [5]. Niet alleen sociale isolatie, maar ook opvoeding speelt een grote rol bij het wel of niet ontwikkelen van OCD. Als (één van) de ouders in beslag genomen is door schoonmaken en hygiëne of symmetrie, dan is de kans groot dat de kinderen dit overnemen. Als (één van) de ouders in beslag genomen is door het voorkomen van pijn en falen, dan is het aannemelijk dat het kind hier ook door in beslag genomen wordt. Natuurlijk blijft hierbij de vraag: “komt dit door omgevingsfactoren of doordat de ouders misschien zelf OCD kenmerken hebben?”
Tot slot, in tegenstelling tot wat oude literatuur suggereert, is er geen sprake van een significant verband tussen de ontwikkeling van OCD en enig kind en/of de eerstgeborene zijn [2].
 
 

Literatuur

• [1] van Grootheest, D. S., Cath, D. C., Beekman, A. T., & Boomsma, D. I. (2005). Twin studies on obsessive–compulsive disorder: a review. Twin Research and Human Genetics, 8, 450-458.
• [2] Fontenelle, L. F., & Hasler, G. (2008). The analytical epidemiology of obsessive–compulsive
  disorder: risk factors and correlates. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 32, 1-15.
• [3] Veale, D. M., Sahakian, B. J., Owen, A. M., & Marks, I. M., 1996. Specific cognitive deficits in tests sensitive to frontal lobe dysfunction in obsessive–compulsive disorder. Psychological medicine, 26, 1261-1269.
• [4] de Silva, P., & Marks, M. (1999). The role of traumatic experiences in the genesis of obsessive–compulsive disorder. Behaviour Research and Therapy, 37, 941-951.
• [5] Grisham, J. R., Fullana, M. A., Mataix-Cols, D., Moffitt, T. E., Caspi, A., & Poulton, R. (2011). Risk factors prospectively associated with adult obsessive-compulsive symptom dimensions and obsessive-compulsive disorder. Psychological medicine, 41(12), 2495.