Wat is burn-out?

wat is burn-out? burn-out feiten.

Begin jaren 70 werd burn-out voor het eerst gebruikt om de gevolgen van hevige stress te beschrijven bij mensen in de gezondheidszorg. Vandaag de dag kan iedereen burn-out raken, van leerkrachten tot bankiers en van zzp’ers tot managers [1],[2],[3],[4]. Maar wat is burn-out? Wanneer iemand voor langere tijd erg veel stress ervaart (of erg onder druk staat) en niet (meer) in staat is om zich emotioneel of fysiek op te laden, dan spreekt men van burn-out. Mensen die burn-out zijn geven vaak aan dat ze uitgeput zijn, klagen over vergeetachtigheid, concentratieproblemen, gebrekkig empathisch vermogen, motivatieproblemen en een gebrek aan creativiteit. Ook geven deze mensen aan dat ze vaak cynisch en prikkelbaar zijn en zich vaker ziek melden dan gezonde individuen. Het ervaren van een traumatische gebeurtenis of erg stressvolle situaties kunnen het burn-out proces versnellen, omdat het dan lastiger wordt om naar de eigen behoeften te luisteren. Het negeren van de persoonlijke behoeften, zoals gezonde voeding, voldoende rust, beweging of sociaal contact, maken het lastiger om van het leven te genieten, om te concentreren, kan leiden tot problemen op seksueel gebied, woede-uitbarstingen, verminderde eetlust en meer [3],[6],[7].

Ga naar:

Bij Barends Psychology Practice wordt behandeling voor burn-out aangeboden. Meld je hier aan om een eerste, gratis, sessie in te plannen. (Afhankelijk van jouw zorgpolis kan het zijn dat behandeling (deels) vergoed wordt).

Burn-out subschalen

Onderzoekers hebben drie subschalen van burn-out geïdentificeerd: emotionele uitputting, depersonalisatie en professionele bekwaamheid [5]. Mensen die opgebrand zijn hoeven niet op alle drie de subschalen een hoge score te behalen om toch een burn-out te hebben. Een hogere score geeft wel aan dat die persoon te maken heeft met meer en/of hevigere klachten. Van de studenten die Tandheelkunde studeerden aan de universiteiten van Manchester, Belfast, Helsinki, Amsterdam en Cork was 39% emotioneel uitgeput, had 22% te maken met depersonalisatie en 41% kampte met verminderde bekwaamheid [8]. Hier volgt een kort overzicht van de definities van de subschalen:

  • Emotionele uitputting: mensen die een hoge score behalen op deze subschaal zijn chronisch vermoeid, futloos en te neergeslagen; hebben een chronisch tekort aan energie en kunnen zich niet meer opladen voor de volgende dag.
  • Depersonalisatie: mensen die een hoge score op deze subschaal behalen hebben een verstoord beeld van zichzelf, anderen om hen heen en van de eigen omgeving, hetgeen tot uiting komt middels een gebrek aan empathisch vermogen, motivatieproblemen en een neiging tot isolatie [8],[9],[10].
  • Professionele bekwaamheid: mensen die een hoge score behalen op deze subschaal ervaren concentratieproblemen, vinden het lastig om zich op het werk te focussen en hebben een negatieve houding ten opzichte van werk(gerelateerde taken). Ook zijn deze mensen lusteloos en klagen over een gebrek aan creativiteit.

(Advertentie. Voor meer informatie, lees verder.)

Gemiddeld genomen scoren vrouwen hoger op de subschalen emotionele uitputting en professionele bekwaamheid, terwijl mannen hoger scoren op de subschaal depersonalisatie [11]. Depersonalisatie vermindert stress, terwijl verminderde professionele bekwaamheid er juist voor zorgt dat de stress toeneemt [12]. Het laatste komt erg vaak voor in de academische wereld waar erg veel mensen met een PhD erg veel burn-out klachten ervaren. Voor meer informatie, ga naar PhD stress verminderen. Met andere woorden: een gebrek aan empathisch vermogen en verminderde motivatie en negatieve houding ten aanzien van werk lijkt het stressniveau te verminderen. Helaas zijn deze copingvaardigheden niet genoeg om van burn-out af te komen.

Burn-out versus depressie

Het zal sommigen opvallen dat er veel gelijkenissen zijn tussen depressie en burn-out, zoals overlappende klachten: concentratieproblemen, slaapproblemen, vergeetachtigheid en extreme vermoeidheid. Toch zijn er ook verschillen tussen mensen met een depressie en mensen met een burn-out. Zo geven depressieve mensen vaker aan een verminderd gevoel van superioriteit en status te hebben dan bij opgebrande mensen het geval is [17]. Mensen met een hevige burn-out voldoen vaker aan de criteria voor depressie (87,5%) dan omgekeerd (26,2%), hetgeen suggereert dat burn-out kan leiden tot depressie [18],[19],[20],[21]. Daarbij komt ook dat depressie geassocieerd wordt met een gebrek aan wederkerigheid in de privésfeer, terwijl mensen met een burn-out juist een gebrek aan wederkerigheid ervaren op het werk (en niet in de privésfeer) [20].

Burn-out versus overspannenheid

Overspannenheid en burn-out worden vaak als één en dezelfde aandoening gezien, maar is dit wel zo? Er zijn twee manieren waarop er naar dit vraagstuk gekeken kan worden.
Allereerst de ‘definitie’ van overspannenheid: Iemand is overspannen zodra deze persoon niet meer kan voldoen aan de maatschappelijke verplichtingen [22]. Daarnaast wordt ook gekeken naar de overspanningsklachten, variërend van slaapproblemen en vergeetachtigheid tot prikkelbaarheid en somberheid.
De eerste zienswijze gaat ervan uit dat overspannenheid en burn-out hetzelfde zijn. De ‘definitie’ van overspannenheid en bijhorende klachten komen sterk overeen met die van burn-out. Immers, burn-out is een uitputtingstoestand bij chronische werkstress [22].
De tweede zienswijze gaat ervan uit dat burn-out een proces is. Een langzaam proces waarbij de psychische belasting steeds meer toeneemt, hetgeen uiteindelijk ook fysiek tot uiting komt. Als dit het geval is dan is burn-out de opmaat naar (en kenmerk van) overspannenheid [22].
Kortom: tot op heden is er geen eenduidig antwoord op de vraag of beide condities hetzelfde zijn of daadwerkelijk verschillen.

Burn-out – ziekteverlof

Opgebrand zijn vermindert de productiviteit op het werk [16], zorgt ervoor dat mensen meer ziekteverlof opnemen [14],[15] en vergroot de kans op toekomstig ziekteverlof vanwege psychische- en gedragsstoornissen of condities [13],[14]. Daarnaast blijven veel mensen die opgebrand zijn gewoon door werken hoewel ze eigenlijk met ziekteverlof moeten [15], hetgeen aangeeft dat de ziekteverlofcijfers te laag zijn. Opgebrande mensen door laten werken kost het bedrijf meer geld, vanwege het feit dat deze werknemers minder productief zijn, meer fouten maken op het werk en minder gemotiveerd en toegewijd zijn.

Ga naar:

(Advertentie. Voor meer informatie, lees verder.)

Literatuur

  • [1] Embriaco, N., Azoulay, E., Barrau, K., Kentish, N., Pochard, F., Loundou, A., & Papazian, L. (2007). High level of burnout in intensivists: prevalence and associated factors. American journal of respiratory and critical care medicine, 175, 686-692.
  • [2] Vercambre, M. N., Brosselin, P., Gilbert, F., Nerrière, E., & Kovess-Masféty, V. (2009). Individual and contextual covariates of burnout: a cross-sectional nationwide study of French teachers. BMC Public Health, 9(1), 333.
  • [3] Khattak, J. K., Khan, M. A., Haq, A. U., Arif, M., & Minhas, A. A. (2011). Occupational stress and burnout in Pakistans banking sector. African Journal of Business Management, 5, 810-817.
  • [4] Jamal, M. (2007). Burn-out and self‐employment: a cross‐cultural empirical study. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 23, 249-256.
  • [5] INTeReSTS, D. O. (2015). Burnout in physicians. JR Coll Physicians Edinb, 45, 104-7.
  • [6] Leiter, M. P. (2005). Perception of risk: An organizational model of occupational risk, burn-out, and physical symptoms. Anxiety, Stress & Coping, 18, 131-144.
  • [7] Schaufeli, W. B., & Maslach, C. (2017). Historical and conceptual development of burn-out. In Professional burnout (pp. 1-16). Routledge.
  • [8] Gorter, R., Freeman, R., Hammen, S., Murtomaa, H., Blinkhorn, A., & Humphris G. (2008). Psychological stress and health in undergraduate dental students: fifth year outcomes compared with first year baseline results from five European dental schools. Eur J Dent Educ., 12, 61–68.
  • [9] Michal, M., Sann, U., Niebecker, M., Lazanowsky, C., Kernhof, K., Aurich, S., … & Berrios, G. E. (2004). Die Erfassung des Depersonalisations-Derealisations-Syndroms mit der Deutschen Version der Cambridge Depersonalisation Scale (CDS). PPmP-Psychotherapie· Psychosomatik· Medizinische Psychologie, 54, 367-374.
  • [10] Eckhardt-Henn, A. (2004). Dissoziative Störungen des Bewusstseins. Psychotherapeut, 49, 55-66.
  • [11] Vercambre, M. N., Brosselin, P., Gilbert, F., Nerrière, E., & Kovess-Masféty, V. (2009). Individual and contextual covariates of burnout: a cross-sectional nationwide study of French teachers. BMC Public Health, 9, 333.
  • [12] McManus, I. C., Winder, B. C., & Gordon, D. (2002). The causal links between stress and burnout in a longitudinal study of UK doctors. The Lancet, 359, 2089-2090.
  • [13] Toppinen-Tanner, S., Ojajärvi, A., Väänaänen, A., Kalimo, R., & Jäppinen, P. (2005). Burnout as a predictor of medically certified sick-leave absences and their diagnosed causes. Behavioral medicine, 31, 18-32.
  • [14] Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Van Rhenen, W. (2009). How changes in job demands and resources predict burnout, work engagement, and sickness absenteeism. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 30, 893-917.
  • [15] Peterson, U., Demerouti, E., Bergström, G., Åsberg, M., & Nygren, Å. (2008). Work characteristics and sickness absence in burnout and nonburnout groups: A study of Swedish health care workers. International Journal of stress management, 15, 153.
  • [16] Nayeri, N. D., Negarandeh, R., Vaismoradi, M., Ahmadi, F., & Faghihzadeh, S. (2009). Burnout and productivity among Iranian nurses. Nursing & health sciences, 11, 263-270.
  • [17] Brenninkmeyer, V., Van Yperen, N. W., & Buunk, B. P. (2001). Burnout and depression are not identical twins: is decline of superiority a distinguishing feature?. Personality and individual differences, 30, 873-880.
  • [18] Ahola, K., Honkonen, T., Isometsä, E., Kalimo, R., Nykyri, E., Aromaa, A., & Lönnqvist, J. (2005). The relationship between job-related burn-out and depressive disorders—results from the Finnish Health 2000 Study. Journal of affective disorders, 88, 55-62.
  • [19] Hakanen, J. J., & Schaufeli, W. B. (2012). Do burn-out and work engagement predict depressive symptoms and life satisfaction? A three-wave seven-year prospective study. Journal of affective disorders, 141, 415-424.
  • [20] Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Demerouti, E., Janssen, P. P., Van Der Hulst, R., & Brouwer, J. (2000). Using equity theory to examine the difference between burn-out and depression.
  • [21] Wurm, W., Vogel, K., Holl, A., Ebner, C., Bayer, D., Mörkl, S., … & Hofmann, P. (2016). Depression-burn-out overlap in physicians. PloS one, 11.
  • [22] Schmidt, A. (2001). Overspannen, depressief, burnout of chronisch vermoeid: een diagnostische grabbelton?. Huisarts en wetenschap, 44, 443-447.